Predatie

De duinen zijn lange tijd eilanden geweest, door de geïsoleerde ligging waren grote predatoren afwezig.

Vos
Bij de start van de karteringen van het NPZK was Vos al lange tijd aanwezig, in het NHD kwam de Vos pas in de jaren tachtig, het Noordzeekanaal was lange tijd een echte barrière. Het NHD had toen nog grote meeuwenkolonies en grote aantallen van Bergeend, Wulp, Kievit en Patrijs. Door de voortdurende nestpredatie door Vossen verdwenen de meeuwenkolonies, eerst in het zuiden van het NHD, later ook bij Schoorl. De grote grondbroeders kregen het moeilijk. Wulp en Bergeend zijn soorten waarvan de individuen behoorlijk oud worden, het duurde een tijd voordat bleek dat de populaties vergrijsd waren.
Het NPZK had deze ontwikkelingen al achter de rug, de geschiedenis van het NPZK had de toekomst van het NHD kunnen voorspellen.
Grondbroeders kunnen niet in hoge dichtheden broeden in gebieden met Vos, want dan ontwikkelen Vossen een zoekbeeld en jachtstrategie; alleen als de prooisoort zeldzaam is, maakt een broedpaar een kans.

Havik
De onbetwiste baas van het bos heeft een ruime menu keuze: alles wat beweegt en geen vijf kilo weegt.
Dit betekend dat maar enkele vogelsoorten te groot zijn als prooi. Ook zoogdieren zoals Konijn, Haas en Eekhoorn worden vaak gepakt.
Vrouw en man Havik zijn gespecialiseerd op verschillende prooien, het kleinere mannetje pakt middelgrote prooien van Spreeuw en Merel tot Houtduif. De grotere vrouw richt zich ook op grotere prooien waaronder zelfs Wilde Eend en Fazant. Kleine soorten zoals mezen hebben van Havik niets te vrezen, die vallen in het voedselspectrum van Sperwer.
Het eerste broedpaar van Havik werd begin jaren tachtig ontdekt in het Koningsbos. Dus aan de zuidrand van het NPZK. Pas in 1988 werd het eerst broedgeval in het NHD vastgesteld. Vijf jaar later was daar het aantal gestegen tot vijf, waarbij drie paartjes een Sperwer-nest gekraakt hadden. In de top-10 van plukresten stonden toen Holenduif, Houtduif, Houtsnip, Fazant, Groene Specht, Grote Lijster, Kievit, Patrijs, postduif, Wilde Eend, Wintertaling en Watersnip.
De impact op de broedvogelaantallen van middelgrote vogelsoorten is enorm gebleken. Wie had kunnen verwachten dat Ekster en zelfs Zwarte Kraai gedecimeerd zouden worden?

Vos+Havik
Een aantal soorten is dubbel het haasje geweest: als grondbroeder leden ze nestverliezen door Vos èn ze stonden ook op het menu van Havik. Dit zijn bijvoorbeeld Patrijs, Fazant, Wilde Eend en Kievit (van Wulp zijn geen plukresten gevonden). Deze soorten waren vroeger talrijk en de trend van die soorten is duidelijk gaan dalen toen Vos en Havik verschenen. Het meest opmerkelijk slachtoffer is de Holenduif, de konijnenholenduif. Die bestond, veel Holenduiven kwamen vroeger groot in konijnenholen. Na de komst van Vos bleef de grond-broed-cultuur nog enige tijd in stand: Holenduiven broedden nog jaren in de vos-veilige bunkers in het open duin. Maar met de komst van de Havik moesten ze spitsroeden vliegen, de duinholenduif is uitgestorven.

Boommarter
Sinds het begin van deze eeuw is de Boommarter in opmars. Anders dan de voorgaande predatoren laat deze geen sporen na. Door de geheimzinnige leefwijze merken we weinig van hun aanwezigheid, maar de soort zal ongetwijfeld van invloed zijn op het ecosysteem. Dit keer moeten kleine grondbroeders ook op hun hoede zijn, en boombroeders ook.
Recent is vastgesteld dat roofvogelnesten in het NHD vaker in de jongenfase mislukken en hierbij wordt gedacht aan Boommarter als de verantwoordelijke.
Zou dan de Boommarter de groei van Havik gaan reguleren? of moeten we daarvoor toch wachten op de Oehoe...



Wind | Jacht | Rijpen van bossen | Vergrassing & Verruiging | Depositie dioxines | Verdroging & Vernatting
Predatie | Toerisme | Konijn | Begrazing | Natuurherstel | Overwinteringsomstandigheden | Klimaatverandering

1950-1980 | 1980-1990 | 1990-2000 | 2000-2010


Het Noordhollands Duinreservaat
Het Noordhollands Duinreservaat is een van de grootste natuurgebieden in ons land. Het gebied strekt zich uit van de terreinen van Tata Steel bij Wijk aan Zee tot de Schoorlse Duinen. Het gebied omvat duinen, strand, binnenduinrandbossen... Lees verder


Professioneel onderzoek
De vogels zijn geteld door een team van beroepsvogelaars volgens de "territoriumkartering". De 1001 toppen en valleien zijn tenminste vijf maal bezocht... Lees verder


Meer dan 100 soorten
In de reeks van onderzoeken zijn totaal 135 soorten met de status "broedvogel" vastgesteld. Jaarlijks broeden ongeveer 110 soorten in het NHD... Lees verder


Belangrijk(st)e biotopen
Welke biotopen zijn van belang en welke zijn het belangrijkst? Van plassen, moeras, pioniervegetaties, open duin, struweel, jong bos, bosranden, naaldbos, oud loofbos... Lees verder


Interactieve dichtheidskaarten
Voor deze website zijn interactieve kaarten in Google Maps ontwikkeld, waarbij de bezoeker zelf de legenda kan wijzigen, zodat hotspots en coldspots in de verspreiding... Lees verder


Vergelijk met het NPZK
Zuidelijk van het NHD ligt het Nationaal Park Zuid Kennemerland (NPZK). Dit gebied omvat de brede duinstrook van Bloemendaal tot Velsen. Lees verder

20-11-2015
eco-on-site