Achtergrondinfomatie

Het onderzoeksgebied
Het Nationaal Park Zuid Kennemerland omvat de duinen van Zandvoort aan Zee tot IJmuiden. Het gebied is ruim elf kilometer lang en ongeveer vier kilometer breed.
Hier worden de gegevens gepresenteerd van vier karteringen. De begrenzing van het onderzochte gebied was tijdens elk onderzoek iets anders:
2016-2017 2010-2011 2003-2004 1996-1999
3675 ha 3615 ha 3620 ha 3658 ha

De onderzoeken zijn uitgespreid over meerdere jaren. Bij de eerste ronde zijn in 1996 het Kraansvlak en enkele kleine terreinen (Sleutelbosje, het Wed, 't Vlakje) onderzocht, in 1999 is het resterende deel gedaan.
Bij het tweede onderzoek is vrijwel het gehele gebied in één jaar geteld, in 2004. Toen is landgoed Elswout overgeslagen, daarvan zijn gegevens van 2003 ingevoegd.
Bij het derde onderzoek is Elswout wederom een jaar eerder geteld, in 2010, ook Middenduin (SBB) en enkele bospercelen bij Driehuis zijn toen geteld. In 2011 is de rest van het NPZK gekarteerd.
Bij het vierde onderzoek is wederom gestart met Elswout en Middenduin, in 2016. In 2017 is daarna het overgebleven leeuwendeel onderzocht.
Van het Kennemermeer viel het noordelijk deel soms buiten de begrenzing, ook het Sleutelbosje is niet altijd geteld. Verder zijn er kleine verschillen in de begrenzing bij het circuit van Zandvoort, bij Bentveld, Elswout, Caprera en landgoed Brederode.

Methode van broedvogels tellen
De broedvogels zijn geteld volgens de richtlijnen voor de territoriumkartering van Sovon. De werkwijze van deze onderzoeken is ongeveer vergelijkbaar geweest. Het NPZK is opgesplitst in telgebieden die verspreid over het seizoen meermalen grondig zijn bekeken en beluisterd. De gegevens van de zangposten, alarmerende paartjes en nestvondsten zijn op kaart verzameld en uit die waarnemingen is het aantal broedparen bepaald. Meer over de methode...

Waardering van soorten
Het grote aantal soorten is onderverdeeld in vier groepen: Rode Lijst soorten, aandacht soorten, schaarse soorten en algemene soorten.
De indeling is vooral gebaseerd op het belang voor natuurbeheer en (inter)nationale zeldzaamheid en houdt geen verband met de schaarste in het onderzochte gebied.
Voor meer toelichting, klik op de betreffende groep:

  • Rode Lijst soorten
  • Aandacht soorten
  • Schaarse soorten
  • Algemene soorten

Toelichting bij de dichtheidskaarten in Google Maps
Onder is een fictieve dichtheidskaart gepresenteerd. Dit is een Heatmap waarbij in het centrum van de territoria en daar waar territoria overlappen, de kleuren feller en warmer worden weergegeven. Hierbij bepaalt de radius hoever de kleuren worden uitgesmeerd. Daarnaast kent de heatmap een waarde waarbij de maximum kleurintensiteit wordt bereikt. Beide variabelen zijn naar keuze instelbaar.

2024
n:
?
n/km:
?
km:
?
Dichtheid
kleur: radius:  
Territoria   
   2024:   

Toelichting

Boven de kaarten staan aantal (n), aantal per vierkante kilometer (n/km) en oppervlakte (km).

Standaardinstellingen:


Voor een goed begrip van de werking van de heatmap is het handig om een aantal stappen te doorlopen:

  • Zoom in op de twee noordelijke vogels en stel het kleurpercentage in op 100% en de radius op 1000 meter.
    Een territorium wordt nu weergegeven als trampoline met 1000 meter doorsnee, in het centrum is het rood, daar omheen oranje, geel en groen met aan de rand vervagend blauw.
  • Stel nu het kleurpercentage op 95%, maar laat de radius op 1000 meter.
    In het midden van een solitair territorium blijft de kleur nu groen, de kleur rood wordt alleen bereikt op plekken waar meerdere vogels vlak naast elkaar voorkomen.
  • Vergroot de radius, bijvoorbeeld naar 2000 meter.
    Er ontstaan bredere zones met overlap tussen nabijgelegen territoria, de kleurstelling verandert hierdoor ook.
  • Waar is de dichtheid het hoogst? Waar zijn de hotspots?
    Stel het kleurpercentage in op een steeds lagere waarde, tot de kleur rood verdwijnt. Met de radius ingesteld op 2000 meter gebeurt dit bij 30% kleurintensiteit. Bij 40% (en radius 2000m) komt de kleur rood nog maar op één locatie voor, dit is een hotspot.
  • Hoe hoog is de dichtheid in de opgespeurde hotspot?
    Zoom in op de hotspot en let op de getallen boven de kaart. Die geven voor de kaartuitsnede het oppervlak in vierkante kilometers weer, het aantal vogels in beeld en de dichtheid (n/100ha). Ingezoomd op landgoed Elswout blijkt de topdichtheid er ruim 20 territoria per 100 hectare te bedragen (19 vogels op 94 hectare).

Bij ver inzomen wordt de heatmap uitgeschakeld (dit voorkomt vastlopen), maar de dichtheids-berekening is ook bij verder inzomen bruikbaar. Bedenk wel dat voor een redelijke dichtheidsbepaling men ongeveer tien vogels in beeld moet hebben, anders mag je geen decimaal meenemen.
Bij elke combinatie van kleurstelling en radius bestaat een aparte legenda met eigen grenswaarden voor de kleuren blauw, groen, geel, oranje en rood. Het is ondoenlijk om dit voor elke combinatie uit te vogelen, maar wie een bepaalde dichtheid in aantal per 100 hectare wil weten, kan dit zelf opzoeken.
De kaarten van verschillende soorten zijn onderling vergelijkbaar bij gelijke combinatie van kleur en radius. Ook de gebieden NHD en NPZK zijn onderling vergelijkbaar: als bij een bepaalde combinatie van kleurintensiteit en radius in het ene gebied bij de betreffende soort plekken rood oplichten en bij het andere niet, dan is het ene gebied beter dan het ander.

De waarde van de radius kan realistisch ingesteld worden, bijvoorbeeld even groot als het doorsnee-territorium van een bepaalde soort (Sovon's fusieafstand). Dat is zinvol als men ver heeft ingezoomd, waarbij het dubbele van de doorsnee territoriumgrootte vaak een mooier beeld levert. Bij de kaart uitgezoomd tot een overzicht van het hele gebied, is de radius van de heatmap voor een goed kaartbeeld opgepept (soms tot 4000 meter). Bij inzoomen is het raadzaam die diameter te verkleinen voor een realistischer beeld, u kunt dan de kleuren via de kleurintensiteit bijstellen.

Meer (techische) toelichting bij de heatmaps


Het NP Zuid-Kennemerland
Het NPZK is ontstaan uit een samenwerkingsverband van de terreinbeheerders NM, SBB, PWN , particuliere eigenaren, IVN, de gemeenten Zandvoort, Haarlem, Bloemendaal en Velsen en de provincie Noord-Holland. Het overlegorgaan richt zich op de bescherming en natuurontwikkeling van het duingebied... Lees verder


Professioneel onderzoek
De vogels zijn geteld door een team van beroepsvogelaars volgens de "territoriumkartering"... Lees verder


Meer dan 100 soorten
In de reeks van onderzoeken zijn totaal 115 soorten met de status "broedvogel" vastgesteld. Jaarlijks broeden ongeveer... Lees verder


Belangrijk(st)e biotopen
Welke biotopen zijn van belang en welke zijn het belangrijkst? Van plassen, moeras, pioniervegetaties, open duin, struweel, jong bos, bosranden, naaldbos, oud loofbos... Lees verder


Interactieve dichtheidskaarten
Voor deze website zijn interactieve kaarten in Google Maps ontwikkeld, waarbij de bezoeker zelf de legenda kan wijzigen, zodat hotspots en coldspots in de verspreiding... Lees verder


Vergelijk met het NHD
Noordelijk van het NPZK ligt het Noordhollands Duinreservaat (NHD). Dit gebied strekt zich uit van de terreinen van Tata Steel bij Wijk aan Zee tot de Schoorlse Duinen. Lees verder

26-03-2018
eco-on-site