<-Winterkoning Heggemus Prunella modularis Roodborst->

2016-2017

2010-2011

2003-2004

1996-1999
n=851 n=0 n=0 n=0
Dichtheid
kleur: radius:  
De dichtheidskaart is instelbaar (meer info).

Territoria   
   2016-17:   

Toelichting

Onder de kaarten staan aantal (n), aantal per 100 hectare(n/100ha) en oppervlakte (ha).

Deze soort in het Noordhollands Duinreservaat:


n:
?
n/100ha:
?
ha:
?
n:
?
n/100ha:
?
ha:
?
n:
?
n/100ha:
?
ha:
?
n:
?
n/100ha:
?
ha:
?
Nederlandse trend: SOVON BMP-index Opmerkingen

Heggemus Prunella modularis is ingedeeld bij de algemene soorten.
Gedragsbiologen die dit kleine vogeltje uitvoerig hebben bestudeerd, kwamen met verrassende nieuwe inzichten omtrent het gezinsleven van deze soort. Een groot deel van de Heggemussen leven niet als paartjes, er zijn ook veel trio's en kwartetten, met soms meer mannetjes en soms meer vrouwtjes.
Met die kennis wordt het tellen van Heggemussen moeilijker. We nemen aan dat van een "woongroep" nooit meer dan één vogel tegelijk zingt en dat dan van de buur-commune ook maar één vogel antwoord. Met die aannames kan de soort verder normaal gekarteerd.
In het NPZK is deze algemene vogel nooit geteld, in het NHD werd de soort voor het eerst geteld in 1993. Toen zijn alleen uitsluitende zangwaarnemingen gebruikt, losse waarnemingen zijn altijd gemarkeerd als "mogelijk afkomstig van een vogel die zo net nog elders zat te zingen". Dat was te streng: als de Nachtegalen gearriveerd zijn, zingen de meeste Heggemussen minder en zijn ze meer visueel aanwezig: in een topje zittend wachtend op een moment nachtegalen-stilte waarin ze een liedje kunnen brengen. Dat zijn vogels met territoriale dienst, die moeten wel als uitsluitend geteld worden, ook al hoor je ze nooit gelijktijdig met de buren. Verder was 1993 een extreem droog jaar waardoor het broedsucces van veel vogels laag is geweest, met als gevolg een lagere trefkans. Het eerste aantal broedparen, 384, zal een onderschatting zijn geweest.
In 2000, een relatief nat jaar, bleek het aantal veel hoger te liggen, wel 812. Voor een deel kan dit samenhangen met de versoepelde methode, vogels die in een topje zitten en wel willen zingen maar dat door de nachtegalen-terreur niet kunnen, zijn als zangers meegeteld.
Voor het overgrote deel valt de toename te verklaren met de verstruiking, door de verruiging is meer geschikt biotoop ontstaan.
Als de aantals-stijging na 1993 reëel is, dan is dit een gebieds-eigen ontwikkeling (verstruiking), de BMP-index is vrijwel constant geweest met maar kleine winterdipjes.
Bij de laatste twee karteringen was het aantal iets lager, in beide jaren ongeveer 730. Hoewel door begrazing een afname van struweel heeft plaatsgevonden na 2007, is het aantal toch constant gebleven.
De begrazing lijkt daarom toch niet van grote invloed? Andere struweelvogels zoals Nachtegaal en Grasmus zijn recent zelfs toegenomen, waarbij een verbetering van de overwinteringsomstandigheden voor deze soorten kan meespelen.
Heggemus is van de groep struweelvogels de enige in Europa overwinterende soort en het is jammer dat we de soort niet kunnen gebruiken als een betrouwbare indicator voor de maat van verstruiking, nu de indicatiewaarde van de Afrika-migranten aan waarde heeft ingeboet.

↑ 16/12/2015 ↑

↓ 22/2/2018 ↓

In 2017 is de Heggemus voor het eerst gekarteerd in het NPZK, in het in 2016 getelde deel van het terrein is de soort overgeslagen.
Het waren er ruim 850, waarmee de soort in het NPZK talrijker is dan in het NHD. Van het NHD is het noorden kalkarm en daar komt nauwelijks geschikt struweel voor, vandaar. Verder zijn de dichtheden in beide gebieden vrijwel gelijk: het NPZK heeft meer struweel, maar geen geschikter struweel.
Hotspots zijn in beide gebieden nog aanwezig bij 50% kleur en 1000m radius; bij 40% (en 1000m) verliezen deze hotspots in beide gebieden hun rode kleur. Op beide sites zijn dezelfde scripts actief en de kleurstelling is dus vergelijkbaar. De piekdichtheden in de hotspots bedragen ongeveer een paartje per hectare.
De voorkeur gaat duidelijk uit naar het dauwbraamlandschap. Bij de kerven is het voor de soort te kaal, daar toont de dichthedenkaart een gat.

Zie ook Struikgewas

Europse trend: EBCC-index
Links Heggemus © Bart Veenstra

  • Naar de website van SOVON: info over verspreiding en trend in Nederland

  • Naar website van BTO: info over de engelse trend

  • Naar website van EBCC: info over de europese trend

  • Naar NPZK1999-2011: broedvogelonderzoek van het NPZK in 1999, 2004 en 2011, presentatie met GIS-kaarten, gepubliceerd in 2011

  • Naar NPZK1999-2004: broedvogelonderzoek van het NPZK in 1999 en 2004, presentatie met GIS-kaarten, gepubliceerd in 2004

  • Naar NHD: overzicht van de veranderingen in de broedvogelpopulaties van het Noordhollands Duinreservaat in de periode 1982-2014, uitgebreide presentatie met Google Maps van de dichtheden, gepubliceerd in januari 2016

Nestje
03-22-2018
eco-on-site
<- ->